Ludzki słuch jest zadziwiający. Potrafi nie tylko wpłynąć na nasze samopoczucie, ale też zmienić nasz sposób odczuwania smaków czy wpłynąć na to, jak orientujemy się w otaczającym świecie.
Wspólnie z pracownią Słuchu Echo w Lublinie przygotowaliśmy listę ciekawostek na temat słuchu, o których nie wie większość ludzi. Sprawdź swoją wiedzę na ich temat poniżej.
Najgłośniejszy dźwięk w historii
1. Najgłośniejszy dźwięk, jaki do tej pory powstał na naszej planecie, spowodował wybuch wulkanu Krakatau. Pod koniec XIX wieku te 350 decybeli było słyszane z odległości 3200 km.
Infradźwięki w filmach
2. Twórcy filmów, szczególnie horrorów wykorzystują w swoich kreacjach infradźwięki, czyli dźwięki o częstotliwościach tak niskich, że człowiek nie jest ich w stanie usłyszeć. Mimo że nie słyszysz tych dźwięków, to są one w stanie wywołać u Ciebie gęsią skórkę, przyspieszyć bicie serca, a nawet wywołać stan lękowy.
Sygnały dźwiękowe w pojazdach
3. Człowiek jest w stanie określić źródło dźwięku tylko wtedy, kiedy dźwięk ten ma mniej niż 1 kHz. Dlatego właśnie w karetkach i innych pojazdach wykorzystujących sygnał dźwiękowy instaluje się syreny działające w zakresie 1-3 kHz, przez co człowiek nie jest w stanie określić, z jakiego kierunku dobiega dźwięk, mimo że bardzo dobrze go odbiera.
65% to nasz nastrój
4. Słuch odpowiada w aż 65% za to, jaki mamy nastrój. Dźwięki, które do nas docierają, mają więc ogromny wpływ na to, czy czujemy się szczęśliwi i zrelaksowani, czy wręcz przeciwnie – jesteśmy źli i smutni. Świat dźwięków tylko z pozoru wydaje się jednowymiarowy, w rzeczywistości wpływa znacząco na nasze decyzje i na całe życie, bo inaczej wybieramy, będąc radosnymi, a inaczej, gdy dopada nas chandra.
Słuch a smak
5. Hałas ma ogromny wpływ na zmysł smaku. Przykładowo podczas lotu odrzutowcem znacznie wzrasta przyjemność odczuwana na skutek jedzenia potraw o smaku słonawo-kwaśnym natomiast przyjemność ze smaku słodkiego spada.
Orientacja w przestrzeni
6. Zmysł słuchu pozwala człowiekowi na orientowanie się w przestrzeni. Dźwięki informują nas, w jakim położeniu się znajdujemy.
Na starość
7. Problemy ze słuchem pojawiające się w podeszłym wieku często są związane z osteoporozą. Choroba ta dotyka bowiem także trzy kosteczki, które odpowiadają za słyszenie. Kosteczki te stają się porowate i przestają prawidłowo spełniać swoje zadania.
Potrzebna woskowina
8. Znienawidzona przez wszystkich woskowina jest tak naprawdę potrzebna. Oczywiście trzeba ją systematycznie usuwać, ale jej produkcja pozwala na nawilżanie kanału ucha i ułatwia przewodzenie dźwięków.
Ostatni zmysł
9. Słuch jest ostatnim zmysłem, jaki człowiek traci w momencie śmierci. Pierwszy zmysł, jaki odmawia posłuszeństwa to wzrok.
Słuch absolutny
10. Nieliczna grupa ludzi posiada tzw. słuch absolutny, czyli umiejętność momentalnego rozpoznania wysokości konkretnego dźwięku. Słuch absolutny nie jest jeszcze dobrze zbadany, ale sądzi się, że jest albo cechą wrodzoną, albo wyuczoną we wczesnym dzieciństwie na skutek częstego słuchania muzyki. Niestety później nie da się już tej zdolności wyćwiczyć.
Cocktail party
11. Ludzki słuch potrafi wychwytywać konkretne dźwięki z dosłownej mieszaniny różnych dźwięków. Nazwane to zostało efektem cocktail party, bowiem w zatłoczonym pomieszczeniu czy na imprezie jesteśmy w stanie zignorować wszystkie nieważne dla nas dźwięki, ale usłyszeć na przykład nasze nazwisko, czy te kwestie, która nas interesuje. Ten efekt wyjaśnia także, dlaczego matkę budzi płacz jej dziecka, podczas gdy inne dźwięki są przez jej mózg ignorowane.
Wygląd ma znaczenie
12. Na podstawie wyglądu ucha można określić, czy dany człowiek ma geny recesywne, czy dominujące. Genotyp recesywny cechuje się płatkami uszu przyłączonymi do czaszki. Płatki niezłączone z czaszką wskazują na genotyp dominujący. Mało tego, blade uszy mogą świadczyć o niedoborze wapnia bądź witamin.
Wpływ diety
13. Dieta ma wpływ na ludzki słuch. Dieta bogata w kwasy Omega-3 poprawia przepływ krwi. W narządach słuchu, co czyni je bardziej odpornymi na uszkodzenia, a ponadto o 20% zmniejsza ryzyko pogorszenia słuchu w podeszłym wieku.
Partner publikacji Echo-Studio Lublin
Są jeszcze inne ciekawostki.
1. Niezgodność z teorią Bekesy’ego: Słyszymy tony progowe, gdy amplituda fali ma 0,01 nanometra. Jest to wielkość kilka razy mniejsza od średnicy atomu wodoru. Taka fala nie może wywolac fali biegnącej na błonie podstawnej ani pochylania włosków komórek słuchowych, które są 100000 razy grubsze od amplitudy tej fali. Czyli sygnał zmierza do receptora inną drogą. Wiele wskazuje, że jest to prosta droga od ucha środkowego po wzmocnieniu sygnału, gdzie sygnał przekierowany jest na obudowę kostną ślimaka i z szybkością 4000 m/ sek. zmierza wprost do receptora.
Jan Myjkowski
Druga ciekawostka:
Wszczep ślimakowy stosuje się też w przypadku częściowej głuchoty, gdy słuch niskich częstotliwości jest zachowany, natomiast nie ma słuchu wysokich częstotliwości. Dla odzyskania słuchu wysokich częstotliwości wprowadza się do przewodu bębenka 20 elektrod długich, które zupełnie unieruchamiają błonę podstawną, która według teorii Bekesy’ego jest bardzo ważnym elementem drogi słuchowej. Okazało się, że wyłączenie błony podstawnej z wibracji, nie spowodowało pogorszenia słuchu tonów niskich, jakie było przed operacją. Jest to bardzo mocny dowód, że teoria Bekesy’ego ma duże luki, w tym punkcie jest błędna. Jeżeli po wyłączeniu błony podstawnej słuch nie uległ zmianie w tonach niskich, to droga sygnału z ucha środkowego do receptora musi omijać płyny ślimaka a zwłaszcza błonę podstawną. Jest to sprzeczne z teorią Bekesy’ego, ale to nie wina fizjologii a wina błędnej teorii słuchu.
Jan Myjkowski
Trzecia ciekawostka:
Teoria Bekesy’ego twierdzi, że tony ciche są wzmacniane metodą mechaniczną poprzez skurcze komórek słuchowych zewnętrznych o 40 dB, czyli 100 000 razy. Tą metodą dźwięków będących poniżej progu słuchowego wzmocnić nie można. Wzmocnić można tylko tony już odebrane. Ale skoro są odebrane, to następuje depolaryzacja komórek i sygnał przekazany jest do centrum. Jeżeli sygnał odebrany jest za słaby, by mógł dotrzeć do centrum, to istnieje uniwersalny system wzmocnienia wewnatrzkomórkowego, stosowany w pozostałych zmysłach.
Poza tym logika wskazuje, że jeżeli wszystkie ciche dźwięki są wzmocnione o 40 dB, to nie powinniśmy słyszeć nadal tych cichych dźwięków. Ale my wbrew teorii nadal słyszymy. Smutny byłby Świat bez cichych szeptów do ucha, bez śpiewu ptaszków, szumu liści i szumu fal morskich.
Jest to kolejna sprzeczność teorii Bekesy’ego z logika i Naturą
Jan Myjkowski.